Şükran Duymak Sağlığımızı, Esenliğimizi Nasıl Etkiler?

Şükür kavramı

İngilizcede “gratitude” olarak geçen, dilimizde ise şükür, şükran duyma, minnettarlık olarak ifade edilen bu farkındalık ve davranış hali kültürümüzün özündeki temel, kök öğelerden biridir aslında. Ancak, hem kök, öz değerlerimizi sahiplenemeyişimiz, koruyamadığımız ve layıkıyla yaşayıp yaşatamadığımız için ve genel olarak ülkemizdeki yerel çalışma azlığına paralel olarak, bu yazıdaki şükür, şükran, minnettarlık kavramının sağlık ve esenlik üzerine etkileri yabancı çalışma ve kaynaklardan derleme olarak ele alınmaktadır.

Son yıllarda, minnettarlığın esenliğin tüm yönleriyle güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu gösteren çok sayıda kanıt ortaya çıkmıştır; bu kanıtlar temelinde, olumlu işleyişi ve psikolojik güçleri teşvik ederek bozukluğu iyileştirme potansiyelini keşfetme çağrılarına uygun olarak umut verici psikolojik klinik müdahaleler geliştirilmiştir (örneğin, Bono ve ark., 2004, Emmons ve McCullough, 2003) (Duckworth ve ark., 2005, Linley ve ark., 2009, Seligman ve ark., 2006).

Çalışmalar sonucunda minnettarlığın, psikolojik ve fiziksel esenliğin önemli bir bileşeni olduğu ortaya konmuştur (Yoshimura & Berzins, 2017). Bu ilgi artışı, ahlak felsefesinde erdem etiğinin yeniden incelenmesine (Gulliford vd., 2013), pozitif psikolojinin akademik bir disiplin olarak yükselişine (McConnell, 2016) ve şükran uygulamalarının psikopatolojileri ele almadaki potansiyel rolüne (örn. Duprey vd., 2018) bağlanmaktadır.

Amerikan Psikoloji Derneği'nin tanımına göre minnettarlık, somut bir fayda (bir hediye veya iyilik gibi) ya da soyut veya tesadüfi hoş bir şey, durum (güzel bir gün) karşısında duyulan minnettarlık veya mutluluk hissidir.

Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi'nde Greater Good Science Center'ın bilim direktörü olan Emiliana R. Simon-Thomas, minnettarlığın iyi bir şeyin farkına varma ve takdir etme duygusu olduğunu belirtmiştir.

Şükür hissi, şükran duyma, minnettarlık;

Bilişsel olarak; karşılaşılan iyi ve güzel duruma bir değer atfetmek ve yorumlamak olarak tanımlanmaktadır.

Duygusal olarak; yapılan iyilik ya da gösterilen güzellik karşısında oluşan olumlu duygu şeklinde tanımlanmaktadır.

Davranışsal boyutta ise hissedilen olumlu duyguyu bildirme ya da gösterme olarak tanımlanmaktadır.

Minnettarlığımızı ifade etmek bağ kurmamıza yardımcı olur. Dr. Simon-Thomas, "Bu, başka bir kişinin bize fayda sağlayan iyi bir şey yapmak için çaba sarf ettiğini kabul etmekle ilgilidir" diyor. Harvard Health Publishing'e göre, birinin ya da bir şeyin sizin üzerinizdeki olumlu etkisini fark ettiğiniz için, minnettarlık aynı zamanda herşeyin birbirine bağlılığını fark etmemize yardımcı olur ve kendimizden başka bir şeyle - diğer insanlar, doğa ya da maneviyat - bağlantı kurmamıza yardımcı olur. Burada bu bağlantı hissi ve maneviyat konusunda kültürümüzde yer alan hamd kelimesi ve “Hamdolsun” ve “Elhamdülillah” kelimelerini de belirtmek gerekir.

Minnettarlığı ifade etmek bir dizi zihinsel, fiziksel, psikolojik fayda sağlar.

Minnettarlık fiziksel sağlığı iyileştirir.

Personality and Individual Differences dergisinde yayınlanan 2012 tarihli bir araştırmaya göre, minnettar insanlar daha az ağrı ve acı çekmekte ve diğer insanlara göre daha sağlıklı hissettiklerini bildirmektedir.

Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, minnettar insanların sağlıklarına dikkat etme olasılıkları da daha yüksektir. Daha sık egzersiz yaparlar ve düzenli kontrollere gitme olasılıkları daha yüksektir, bu da muhtemelen daha uzun ömürlülüğe katkıda bulunur.

Kalp sağlığını destekler

Minnettarlığın birçok faydası kalp sağlığını da destekler. Depresyon semptomlarının, uykunun, diyetin ve egzersizin iyileştirilmesi kalp hastalığı riskini azaltır. Birçok çalışma, minnettar bir zihniyetin kalp hastalığı riskiyle ilişkili biyobelirteçleri olumlu yönde etkilediğini göstermektedir

2021 yılında yapılan bir araştırma incelemesi, şükran günlüğü tutmanın diyastolik kan basıncında (kalbinizin atışlar arasında uyguladığı kuvvet) önemli bir düşüşe neden olabileceğini de ortaya koyuyor. Yazmasanız bile minnettar düşünceler beslemek, kalp atışınızla senkronize olması için nefesinizi yavaşlatıp düzenleyerek kalbinize de yardımcı olur.

Minnettarlık psikolojik sağlığı iyileştirir.

Minnettarlık, kıskançlık ve kızgınlıktan hayal kırıklığı ve pişmanlığa kadar çok sayıda zehirli duyguyu azaltır. Önde gelen bir şükran araştırmacısı olan Robert Emmons, şükran ve esenlik arasındaki bağlantı üzerine çok sayıda çalışma yapmıştır. Araştırmaları, şükranın mutluluğu etkili bir şekilde artırdığını ve depresyonu azalttığını doğrulamaktadır.

Depresyonu azaltır

26.000'den fazla kişinin yanıtlarını içeren 70 çalışmanın gözden geçirilmesi sonucunda, daha yüksek şükran düzeyi ile daha düşük depresyon düzeyi arasında bir ilişki bulunmuştur.

Minnettarlık depresyon belirtilerini azaltıyor gibi görünüyor - minnettar bir zihniyete sahip insanlar, minnettarlık pratiği yapmayanlara göre yaşamdan daha fazla memnuniyet, güçlü sosyal ilişkiler ve daha fazla öz saygı bildiriyor. Büyük olasılıkla, minnettarlığın depresyon belirtilerini azalttığı ve insanların sahip olduklarının farkına varmalarını sağladığı sürekli bir ilişki vardır.

Şükürlü olmak Stresi azaltır

Stres, sinir sisteminizde savaş ya da kaç tepkisini tetikler - kalbiniz daha hızlı atar, kaslarınız kasılır ve adrenalin pompalanır. Ancak minnettarlık sinir sistemini sakinleştirmeye yardımcı olabilir.

Şükretmek için bir an ayırmak, vücudunuzda parasempatik sinir sistemini - sinir sisteminizin dinlenmenize ve sindiriminize yardımcı olan kısmı - başlatan fizyolojik değişikliklere neden olur. Minnettarlık ve neden olduğu tepki kan basıncınızı, kalp atış hızınızı ve nefes alış verişinizi düşürerek genel rahatlamaya yardımcı olur.

Minnettar insanlar daha iyi uyur.

Applied Psychology: Health and Well-Being'de yayınlanan 2011 tarihli bir çalışmaya göre, şükran günlüğüne yazmak uykuyu iyileştiriyor. Yatmadan önce sadece 15 dakikanızı birkaç minnettarlık duygusunu not etmeye ayırırsanız, daha iyi ve daha uzun uyuyabilirsiniz.

Minnettarlık daha fazla ilişkinin kapısını açar.

Emotion dergisinde yayınlanan 2014 tarihli bir araştırmaya göre, "teşekkür ederim" demek sadece iyi bir davranış değil, aynı zamanda minnettarlık göstermek yeni arkadaşlar kazanmanıza da yardımcı olabilir. Çalışma, yeni tanışılan bir kişiye teşekkür etmenin, bu kişinin devam eden bir ilişki arayışına girme olasılığını artırdığını ortaya koymuştur. Dolayısıyla, ister kapıyı tuttuğu için bir yabancıya teşekkür edin, ister bir projede size yardımcı olan iş arkadaşınıza bir teşekkür notu gönderin, diğer insanların katkılarını kabul etmek yeni fırsatlara yol açabilir.

Minnettarlık empatiyi artırır ve saldırganlığı azaltır.

Kentucky Üniversitesi tarafından 2012 yılında yapılan bir araştırmaya göre, minnettar insanların, başkaları daha az nazik davransa bile, prososyal bir şekilde davranma olasılığı daha yüksektir. Minnettarlık ölçeklerinde daha üst sıralarda yer alan çalışma katılımcılarının, olumsuz geri bildirim verildiğinde bile başkalarına karşı misilleme yapma olasılığı daha düşüktü. Diğer insanlara karşı daha fazla duyarlılık ve empati göstermişler ve intikam alma istekleri azalmıştır.

Minnettarlık öz saygıyı artırır.

Journal of Applied Sport Psychology'de yayınlanan 2014 tarihli bir çalışma, minnettarlığın sporcuların optimal performansın önemli bir bileşeni olan özsaygılarını artırdığını ortaya koymuştur. Diğer çalışmalar şükranın sosyal karşılaştırmaları azalttığını göstermiştir. Özsaygının azalmasında önemli bir faktör olan daha fazla parası veya daha iyi işi olan insanlara karşı kıskançlık duymak yerine, şükreden insanlar diğer insanların başarılarını takdir edebilirler.

Minnettarlık zihinsel gücü artırır.

Yıllardır yapılan araştırmalar minnettarlığın sadece stresi azaltmakla kalmayıp, aynı zamanda travmanın üstesinden gelmede de önemli bir rol oynayabileceğini göstermiştir. En kötü zamanlarda bile minnettar olmanız gereken her şeyin farkına varmak dayanıklılığı artırır.